Dlaczego studnia głębinowa nie powinna pracować w zimie? Jak przygotować ją do tego okresu? Zapraszamy do lektury!

Zabezpieczenie studni głębinowej na zimę – dlaczego spuszczamy wodę z rur nim nadejdą mrozy?

Studnia głębinowa z pewnością nie jest instalacją, na którą każdy może sobie pozwolić i, podobnie jak każda tego typu inwestycja, również i ona wymagać od Ciebie będzie pewnych działań, dzięki którym będzie mogła pełnić swoje funkcje w sposób bezawaryjny przez możliwie długi czas. Aby zachować ją w dobrej kondycji, doradza się, by w okresie jesiennym odłączyć pompę głębinową i spuścić wodę, a resztki wody – usunąć.

W jaki sposób pomoże to pompie głębinowej? I co właściwie grozi Twojej instalacji, gdy zestaw hydroforowy nie zostanie odpowiednio zabezpieczony? Wszystkie informacje – od spuszczania wody po zabezpieczenie hydroforu – znajdziesz w dalszej części artykułu.

Woda – życiodajna w cieple, niebezpieczna gdy pojawią się niskie temperatury

Woda wypełnia nasze życia. Najczęściej myślimy o niej w sensie gastronomicznym – jako składniku diety, który pozwala ugasić pragnienie, chemicznym – jako rozpuszczalniku wielu zabrudzeń lub czynniku myjącym, czy gospodarczo-środowiskowym – jako substancji wprawiającej w ruch elektrownie wodne albo w kontekście zagrożeń związanych z powodziami. Niestety, rzadziej pojawia się w naszej wyobraźni jako samodzielny twór, posiadający konkretne właściwości fizyczne.

Jakie więc istotne własności posiada woda? Wydaje się, że, jak i inne substancje, podlega rozszerzalności cieplnej. Oznacza to, że gdy rośnie temperatura, również i objętość wody zwiększa się (na tej właśnie zasadzie działają np. termometry cieczowe, choć wykorzystują inne płyny). Woda wykazuje jednak pewną przewrotność: opisana zależność zachodzi dopiero od czterech stopni Celsjusza wzwyż. A poniżej? Poniżej objawia się anomalna rozszerzalność termiczna – woda puchnie, gdy jej temperatura spada (zatem najgęstsza jest właśnie w temperaturze czterech stopni – taka też opada na dno stawów i jezior, dzięki czemu zamarzają one jedynie z wierzchu).

Dlaczego to takie ważne? Dlatego, że spadek temperatury w miesiącach zimowych oznacza dla wody wzrost objętości – podczas zamarzania wzrost ten to niemal 10%. Zamarzająca woda w rurach lub sprzętach może zatem doprowadzić do ich rozsadzenia.

Studnia i podziemna część instalacji poniżej głębokości przemarzania – zamarznięta woda nie musi być zagrożeniem

Ale przecież – można powiedzieć – wody głębinowe nie zamarzają, nawet podczas srogiej zimy. Oczywiście, to prawda – są odizolowane od bardzo niskich temperatur grubą warstwą ziemi. Co innego jednak pompa głębinowa, która – zgodnie z konstrukcją studni – odizolowana być nie może, a także cała hydraulika, która biegnie stosunkowo blisko powierzchni ziemi (lub wręcz ponad nią).

W naszym kraju, zwłaszcza w ostatnich latach, zimy są raczej łagodne. Okazuje się, że ziemia typowo przemarza jedynie do pewnej głębokości – dlatego też przepisy stanowią, że instalacje wodne muszą znajdować się poniżej (przynajmniej o 20 cm). Jak to jest głęboko? Podzielono to na trzy strefy, w których głębokość przemarzania wynosi:

  • 80 cm (w Polsce zachodniej);

  • 100 cm (w Polsce południowo-wschodniej i centralnej);

  • 120÷140 cm (w Polsce północno-zachodniej + Góry Świętokrzyskie).

Przetrwaj ujemne temperatury w okresie zimowym – co uczynić, by ochronić studnię?

Jak zatem przygotować się na całą zimę? Przyjrzyjmy się najpierw standardowym zabiegom czynionym na studni tradycyjnej, by następnie wyszczególnić sposoby zadbania o urządzenia i instalacje studni głębinowej.

Izolacja studni klasycznej – termicznie zabezpiecz swoje źródło wody

W klasycznych studniach, wybudowanych najczęściej z szeregu kręgów betonowych, obecność wody zależy silnie od ilości opadów i rodzaju gruntu. Nie ma tu zazwyczaj złożonej infrastruktury, która wymagałaby szczególnej pielęgnacji.

Wystarczy, że wydobędziesz i złożysz w odpowiednim miejscu pompę, a samą studnię obłożysz odpowiednim materiałem izolacyjnym – worki jutowe wypełnione słomą będą jak znalazł (styropian też jest dobry, jednak upewnij się, że worki są szczelne i nie wpadnie do studni). Działania te pomogą ochronić wodę przed zamarzaniem.

Spuszczenie wody z całej instalacji – kluczowy krok w ochronie zestawu hydroforowego

Hydrofor jest urządzeniem, które służy do generowania odpowiedniego ciśnienia w instalacji wodnej, przez tłoczenie jej i pompowanie. Jest to zatem jeden z najważniejszych i najbardziej podatnych na zniszczenie podczas zamarzania wody. Kiedy zbliżają się mrozy, najlepiej jest spuścić z niego (i z instalacji w ogólności) całą wodę.

Jeśli masz dostęp do kompresora, przedmuchaj te elementy, a następnie, jeśli jest taka potrzeba, zadbaj o hydrofor – dobrze, by przezimował w ogrzewanym pomieszczeniu.

Jak zabezpieczyć pompę głębinową? – co należy wiedzieć o termoizolacji studni głębinowej

Pompa głębinowa znajduje się na stosunkowo dużej głębokości, zdecydowanie poniżej głębokości przemarzania, w związku z czym nie ma konieczności specjalnego zabezpieczania jej. Jeśli jednak obawiasz się srogich mrozów, z pewnością warto zaizolować otwór studzienny w podobny sposób, jak w przypadku studni klasycznej.

Nie zapomnij również o pompach hydroforowych – one znajdują się w zdecydowanie mniej korzystnym położeniu! Najlepiej odłącz je i przechowaj w suchym miejscu.

Chronić – ale jak? – zabezpieczenie studni głębinowej przed mrozem pod kątem urządzeń elektrycznych

Jeśli w instalacji studni głębinowej znajdują się przewody narażone na działanie niskich temperatur (np. w rurach studni), zadbaj również i o ich ochronę. Podczas mrozów mogą zostać uszkodzone tańsze przewody (izolacja może nie być odporna na działanie zimowych czynników atmosferycznych), prowadząc do niemiłych niespodzianek wiosną.

Zbiornik hydroforowy i pompa głębinowa – wczasy dla sprzętu studziennego

Oczywiście całe to zamieszanie oznacza, że Twoja studnia głębinowa pozostanie unieruchomiona aż do odwilży. W miesiącach zimowych korzystanie z niej mogłoby być ryzykowne i narazić Cię na niepotrzebne straty finansowe. Co jednak zrobić, gdy nie masz podłączenia do sieci wodociągowej?

Całoroczna praca pompy głębinowej? – jak sprawić, by pompy ssące nie brały urlopu zimą?

Problem ten nie jest tak niespotykany jak mogłoby się wydawać – ostatecznie jest to jeden z powodów, dla których stawia się studnie głębinowe: niezależność. Możesz, rzecz jasna, liczyć na łagodną zimę, jednak nie jest to konieczne.

Aby jednak móc korzystać ze swojej studni głębinowej, konieczne są pewne działania już na etapie jej kopania. Przede wszystkim wszystkie elementy podziemne muszą znaleźć się poniżej głębokości przemarzania. Cokolwiek unosi się wyżej, powinno być chronione termicznie (np. zostać obudowane). Hydrofor musi znaleźć się w domu. Otwór studzienny zabezpiecz zgodnie z wcześniejszym opisem. I nie zapomnij o monitorowaniu sytuacji – jeśli trafi się ekstremalna zima, być może trzeba będzie pomyśleć o dodatkowym ogrzewaniu instalacji.

Zamierzasz zabezpieczyć hydrofor i odłączyć pompę? – przy okazji warto zadbać o sprzęt!

Spuszczanie wody? Przenoszenie sprzętu? Nic, z czego chciałoby się cieszyć. A jednak warto zadbać o wszystkie te kwestie, przy okazji przeprowadzając ich doroczną inspekcję i konserwację.

Wykorzystaj ten czas w podwójnie pożyteczny sposób, zabezpieczając się na kolejny rok, a unikniesz nieprzyjemnych niespodzianek w nadchodzących miesiącach. Zdecydowanie lepiej rozwiązywać problemy zanim nastąpią, a zwłaszcza – w okresie, w którym studnia i tak by nie działała.